Μια νέα πρόταση για τα παλιά Δικαστήρια

Από τον Ζήση Χ. Πατσίκα

Τις τελευταίες μέρες έχει ανοίξει ένας άτυπος δημόσιος διάλογος, για το μέλλον των παλιών Δικαστηρίων Βέροιας. Ενός κτιρίου – μνημείου (αγγλιστί Landmark) που έχει σημαδέψει την ιστορία της Βέροιας. Απ’ ό,τι φαίνεται, δύο είναι μέχρι σήμερα οι επικρατούσες απόψεις – προτάσεις.

Η πρώτη λέει ότι στο κτίριο πρέπει να μετακομίσουν δημόσιες υπηρεσίες, όπως η ΔΟΥ Βέροιας ή άλλες υπηρεσίες της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης. Το σκεπτικό αυτής της πρότασης προκύπτει από τη γενικότερη «μνημονιακή» πραγματικότητα που βιώνει η πατρίδα μας. Θα μειωθούν τα έξοδα του Δημοσίου ως προς τα ενοίκια που πληρώνει και η πλατεία Ωρολογίου θα «ξαναζωντανέψει» από τους εκατοντάδες συμπολίτες μας που καθημερινά θα εξυπηρετούνται από τις κρατικές υπηρεσίες.
Εκτιμώ ότι τα δύο βασικά μειονεκτήματα (που στην ουσία είναι ένα) σε αυτή τη σκέψη είναι τα εξής: πρόβλημα στάθμευσης και περαιτέρω επιβάρυνση του κυκλοφοριακού της πόλης, πρόβλημα χώρου για τη λειτουργία των υπηρεσιών (θυμίζω ότι τα Δικαστήρια δεν χωρούσαν και νοίκιαζαν αρκετά γραφεία σε παρακείμενες πολυκατοικίες, το ίδιο θα ισχύσει σίγουρα για τη ΔΟΥ). 

Επιπλέον, χαρακτήρισα την πρόταση "μνημονιακή" γιατί εντάσσεται σε ένα γενικότερο πλαίσιο ύφεσης και εσωστρέφειας, ενώ δεν προσφέρει καμία απολύτως αναπτυξιακή προοπτική για την πόλη και τους ανθρώπους της. Εξάλλου, για τη στέγαση δημοσίων υπηρεσιών, το Β’ Σώμα Στρατού θα αποδεσμεύσει χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα κτιριακών εγκαταστάσεων και άπλετο χώρο στάθμευσης.

Η δεύτερη πρόταση, που χαίρει προτίμησης των εκπαιδευτικών, προτείνει την μεταστέγαση του Μουσείου Εκπαίδευσης που λειτουργεί στο παλιό στρατόπεδο της Αγίας Βαρβάρας, εκεί που… κάποτε, (χθες), ήταν και το Πανεπιστημιακό Τμήμα του Α.Π.Θ. Υποστηρίζουν οι υπέρμαχοι αυτής της ιδέας, ότι η έκθεση του Μουσείου Εκπαίδευσης θα αναδειχθεί μέσα από τη στέγασή της σε ένα εντυπωσιακό κτίριο στο κέντρο της Βέροιας. Επιπλέον, το εν λόγω Μουσείο είναι το μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα και ως εκ τούτου αποτελεί πόλο έλξης, κυρίως για σχολικές εκδρομές.

Δεν είναι άσχημη ιδέα, αν όμως σκεφτούμε πόσα μουσεία έχει η ευρύτερη περιοχή της Βέροιας, τα οποία όλα υπολειτουργούν, είναι εύκολο να καταλήξουμε ότι η λειτουργία ενός ακόμα μουσείου υπό κρατική αιγίδα, είναι καταδικασμένο πριν καν ανοίξει. Αμφιβάλλει κανείς;

Ένα νέο πλαίσιο για τη Βέροια της εξωστρέφειαςΚαταρχήν να ξεκαθαρίσω ότι πιστεύω ακράδαντα ότι ο μόνος τρόπος να αναπτυχθεί οικονομικά αυτή η πόλη, αλλά και να συνεισφέρει στην κρίση δημιουργώντας αυξημένο «κύκλο εργασιών» στην τοπική (κατ’ επέκταση και στην Εθνική) οικονομία, είναι προωθώντας τον τουρισμό και πετυχαίνοντας την αύξηση της επισκεψιμότητας του μαγαζιού που λέγεται Βέροια!

Σε αυτό το πλαίσιο, από τις δύο ήδη διατυπωμένες προτάσεις για την αξιοποίηση του παλαιού Δικαστικού Μεγάρου, είμαι σαφώς πιο «θερμός» με τη δεύτερη του Μουσείου Εκπαίδευσης, ακριβώς γιατί θεωρητικά μπορεί να προσελκύσει επισκέπτες στην πόλη μας. Δυστυχώς, "βλέπω" από τώρα τα πρωτοσέλιδα αυτή της εφημερίδας μερικούς μήνες μετά την έναρξη λειτουργίας αυτού του μουσείου: "Ανάγκη στελέχωσης", "Υπολειτουργεί το Μουσείο" και άλλα τέτοια… Πάω στοίχημα!

Ομολογώ ότι με προβληματίζει πολλούς μήνες τώρα "τι θα γίνει όταν φύγουν τα Δικαστήρια". Η Βέροια πρέπει επιτέλους να λειτουργήσει με ολοκληρωμένο σχεδιασμό. Να επενδύσει σε ιδέες που θα τις εξασφαλίσουν ένα καλύτερο μέλλον, τόσο βραχυπρόθεσμα, όσο και μακροπρόθεσμα. Τέρμα πια στις δουλειές του ποδαριού και τα ευκαιριακά έργα – "λύσεις". Στην ευρύτερη περιοχή της πλατείας Ωρολογίου βρίσκεται το Μεντρεσέ Τζαμί (ένα ιστορικό μνημείο που θα μπορούσε να τα πάει καλύτερα σε σχέση με την επισκεψιμότητα από τουρίστες) και το Βήμα του Αποστόλου Παύλου, ένα από τα πέντε κορυφαία θρησκευτικά μνημεία σε όλο τον πλανήτη! Όταν σχεδιάστηκε αυτή η απαράδεκτη και αντιαισθητική πλατεία, δυστυχώς οι αρχιτέκτονες αγνόησαν επιδεικτικά τα δύο μνημεία της πόλης και κατασκεύασαν μια πλατεία όχι απλώς άχρωμη και άοσμη, αλλά αποκρουστική για τους πεζούς και μπάχαλο για τους οδηγούς.

Αυτό το "κάτι" που λείπει...Θέλω να πω ότι δίπλα σε αυτά τα μνημεία, ιδίως του Βήματος του Αποστόλου Παύλου, οφείλουμε να στεγάσουμε κάτι πολύ ελκυστικό, γιατί όχι διεθνούς εμβέλειας. Έτσι, κάποια μέρα όχι πολύ μακρινή, η Βέροια με το νέο Μουσείο της Βεργίνας, τα ήδη υπάρχοντα Μουσεία - Αρχαιολογικό και Βυζαντινό να λειτουργούν κανονικά, το Βήμα του Αποστόλου Παύλου και αυτό το… "κάτι" διαφορετικό που λείπει από την πόλη για να αποκτήσει ένα πιο αναγνωρίσιμο προφίλ, θα έχει περισσότερα αξιοθέατα. Ακριβώς όσα χρειάζεται για να μην προλαβαίνει να τα δει ο επισκέπτης σε λίγες ώρες και να χρειαστεί να διανυκτερεύσει στην πόλη μας! Μόνο αυξάνοντας τον μέσο όρο διανυκτερεύσεων η τοπική κοινωνία θα δει οικονομικό όφελος, από όλα αυτά τα σπουδαία μνημεία που μας προίκισαν οι προηγούμενες γενιές. 

Λοιπόν, η δική μου πρόταση για αυτό το "κάτι" που θα μπορούσε να προσθέσει στην Βέροια, δεν μου ήρθε ουρανοκατέβατη… Ήρθε διαβάζοντας εφημερίδα! Συγκεκριμένα, στα "Παραπολιτικά" του Σαββάτου ο "δικός μας" Χρήστος Ζαμπούνης φιλοξένησε συνέντευξη ενός σπουδαίου καλλιτέχνη, γέννημα – θρέμμα της Βέροιας, του Ευθύμη Βαρλάμη. Το δημοσίευμα πέρα από τις δημιουργικές σκέψεις του Βεροιώτη καλλιτέχνη, καταλήγει με την επιθυμία του "να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις στη γενέτειρά του, τη Βέροια, ώστε να μπορεί να εκτίθεται το σύνολο του πληθωρικού και άκρως ευφάνταστου έργου του".

Ένας "προφήτης" να γυρίσει στον τόπο του! Ο Βαρλάμης υπήρξε για πολλά χρόνια μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα της Βέροιας. Η μετέπειτα πορεία του επιβεβαίωσε τον κανόνα ότι "ουδείς προφήτης στον τόπο του". Ένας καταξιωμένος Βεροιώτης καλλιτέχνης με διεθνή αναγνώριση, που ποτέ δεν λησμόνησε τον τόπο του, την γενέτειρα και την πατρίδα του. Δεν είναι τυχαίο ότι τα περισσότερα έργα του εμπνέονται από την αρχαία Ελλάδα, τον Μακεδονικό πολιτισμό (πάνω στον οποίο "κάθεται" η Βέροια και ακόμη δεν τον έχει αξιοποιήσει) και τη θρησκευτική παράδοση (το έντονο στοιχείο της "Βυζαντινής πόλης Βέροιας" είναι βέβαιο ότι τον επηρέασε.
Καταλήγοντας, τα παλιά Δικαστήρια είναι ένα πανέμορφο νεοκλασικό κτίριο, στην καρδιά της πόλης και πιστεύω ότι είναι άψογο για να φιλοξενήσει μια σύγχρονη, ευρωπαϊκή πινακοθήκη παγκόσμιας εμβέλειας του συντοπίτη μας Ευθύμη Βαρλάμη (να σημειώσω σε αυτό το σημείο, ότι τον άνθρωπο δεν τον έχω συναντήσει ποτέ). 

Το καλλιτεχνικό του κύρος και οι δημόσιες σχέσεις (να σας θυμήσω τη στενή σχέση με τον Πάπα και ηγέτες ξένων κρατών;) του Βαρλάμη, είναι ικανές να υπερκεράσουν όλα τα εγχώρια προβλήματα που θα ανακύψουν σε ό,τι αφορά τη διαρκή εξασφάλιση πόρων και την απρόσκοπτη λειτουργία της πινακοθήκης. Η δημιουργία ενός τέτοιου πολιτιστικού χώρου μπορεί ακόμα να "γεμίσει" και να ομορφύνει με τις παράλληλες δραστηριότητές του και την αφιλόξενη πλατεία Ωρολογίου.
Όσο για την πόλη της Βέροιας, τα εγκαίνια της πινακοθήκης του Βαρλάμη είναι βέβαιο ότι θα αποτελέσουν πολιτιστικό γεγονός που θα προβάλει την πόλη και τους ανθρώπους της σε όλη την Ευρώπη! Και το κυριότερο, πέραν της πολιτιστικής διάστασης, θα συνεισφέρει τα μέγιστα στην οικονομική ανάπτυξη της Βέροιας μέσω του τουρισμού.