Για μια δύστυχη πατρίδα (Παρελθόν και προσδοκίες)

Στη Βέροια έφθασα στις αρχές της δεκαετίας του ’30.

Δεν πρόλαβα να πολιτογραφηθώ συμπατριώτης του Κωττουνίου και του Βικέλα, όταν στην πόλη έγινε το σούσουρο! Κατεδαφίζεται ο πύργος του Ωρολογίου!

Ήταν μια εντυπωσιακή κατασκευή, στην κορυφή της οποίας ένας ωρολογιακός μηχανισμός ενημέρωνε για την πορεία της ημέρας τους δημότες και ιδιαίτερα εκείνους που ολημερίς ιδροκοπούσαν στην ύπαιθρο.

Πασίγνωστο και ονομαστό στην περιοχή το ρολόι της πλατείας Γεωργίου του Α΄ που μετονομάσθηκε αργότερα σε πλατεία Ρακτιβάν, παρέμεινε όμως στην καθημερινότητα των κατοίκων ως πλατεία Ωρολογίου.

Η κατεδάφιση του πύργου ορφάνεψε τον πλάτανο του δρόμου και στέρησε τους Βεροιώτες από ένα χρήσιμο εργαλείο.

«Τί έφταιγε το κακόμοιρο και το κατεκρήμνησαν;» έγραφε τριάντα χρόνια κατόπιν ο Χριστοδούλου, ο λαμπρός χρονικογράφος της Βεροιώτικης καθημερινότητας.

Ήμουν νήπιο τότε και δεν είχα δικαίωμα να εκφράσω άποψη για την ορθότητα της ενέργειας των τότε δημοτικών αρχόντων. Όμως αργότερα και ιδίως μεταπολεμικά, εντυπωσιάστηκα με τη μανία με την οποία πάντες οι διατελούντες υποψήφιοι δήμαρχοι, περιλάβαιναν στο προεκλογικό τους πρόγραμμα την αναστήλωση του Ωρολογίου.

Καλώς ή κακώς, κανείς τους δεν υπήρξε συνεπής. Και όχι μόνο δεν ευτυχήσαμε να δούμε υπερυψούμενο τον πύργο με το ρολόι του, αλλά ζήσαμε επιπλέον στα τέλη της δεκαετίας του ’50 μιαν άστοχη απόφαση του Δήμου, εξαιτίας της οποίας η πόλη και η πλατεία μας στερήθηκε το περικαλές ηρώο που κάλυπτε το κέντρο ενός πανέμορφου ανθώνος.

Για την ιστορία, θυμίζω την εντυπωσιακή γυναικεία μορφή του μνημείου. Ήταν η Δόξα που στεφάνωνε τα ηρωϊκά τέκνα των Βεροιέων, τα ονόματα των οποίων κάλυπταν τη βάση του μνημείου. Θυμίζω ακόμη πως το άγαλμα εκείνο, κατά τη μετακίνησή του, κατέπεσε και θρυμματίστηκε.

Το κατακερματισμένο μνημείο δεν αντικαταστάθηκε. Επί μία εικοσαετία η Βέροια έμεινε χωρίς ηρώο.

Ευδόκησε να έχουμε κάποτε το ηρώο με τον ακρωτηριασμένο πολεμιστή και αργότερα το ατυχές «ενυδρείο», έμπροσθεν του οποίου καταθέτουν οι αρχές το στεφάνι τους.

Η κακοποίηση της πλατείας ολοκληρώθηκε με την κακότεχνη ανάπλαση. Και οι επισκέπτες που καταφθάνουν με κάποιες προσδοκίες, αδυνατούν να εξηγήσουν το νόημα που κρύβουν οι «πισίνες χωρίς νερό» που φιγουράρουν διάπλατες εδώ και μία οκταετία.

Η διαβεβαίωση του Δημάρχου πως επίκειται προκήρυξη αρχιτεκτονικής μελέτης για την επανάπλαση της πλατείας και οι πληροφορίες που θέλουν το παλαιό δικαστήριο να περιέρχεται «κατά χρήσιν» στο Δήμο, επιτρέπουν κάποιες ελπίδες.

Ελπίδες που τείνουν να εξανεμισθούν όσο περνά ο καιρός και όσο παρέρχονται οι μήνες χωρίς να κινείται… φύλλο.

Ο.Σ.