Κομαντάτε Τσάβες...

Ο Τσάβες πέθανε, ο αγώνας συνεχίζεται.

Η Βενεζουέλα κι όλοι οι προοδευτικοί άνθρωποι στον κόσμο αποχαιρετούν έναν λαϊκό ηγέτη που, μαζί με τους συντρόφους του, όχι μόνον μεταμόρφωσαν τη Βενεζουέλα, αλλά χάραξαν έναν νέο πολιτικό δρόμο, υπόδειγμα για τη Λατινική Αμερική, που τώρα αρχίζει να γίνεται αντιληπτός και στην Ευρώπη.

Η Ευρώπη, με (και μετά) τον Μάη του 1968, όταν η σχέση των διανοούμενων με την εργατική τάξη διερράγη με ευθύνη των πρώτων, έχασε πολύ χρόνο

μέσα στην αυτοαναφορικότητα της διανόησης (της μικροαστικής αλλά κι εκείνης της εργατικής που εξώμοσε προς την αστική τάξη). Στο διάστημα αυτό, κι ενώ στις ΗΠΑ και την Ευρώπη η νεοφιλελεύθερη αντεπανάσταση έπαιρνε το πάνω χέρι, η Αριστερά στη Γηραιά Ηπειρο βίωνε την αυτοδιάλυσή της, βυθισμένη σε νεόκοπες θεωρίες όπως ο μεταμοντερνισμός, η πολυπολιτισμικότητα κι άλλες αμερικανιές, σε αβάσταχτης ελαφρότητας και ήσσονος σημασίας προτάγματα όπως το «φαντασιακό», ο «αυτοπροσδιορισμός» κι άλλα, που, στην πραγματικότητα, διευκόλυναν την άσκηση μιας άγριας οικονομικής πολιτικής απ’ την άρχουσα τάξη, υπό τη δορά του εκσυγχρονισμού, του φιλελευθερισμού και του μεταρρυθμισμού. (πάντα

προς αντιδραστική κατεύθυνση, αφού ο καπιταλισμός χρησιμοποιούσε και χρησιμοποιεί την παθολογία που ο ίδιος δημιουργεί, ως πρόσχημα για τη δημιουργία ακόμα πιο έντονης παθολογίας). Μέσα σε αυτό το κλίμα σε όλη την Ευρώπη

και ύστερα απ’ την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, η Σοσιαλδημοκρατία έστριψε δεξιά (φθάνοντας έως την ακροδεξιά όπως τώρα στην Ελλάδα) τα κομμουνιστικά κόμματα αυτοδιαλύθηκαν (Ιταλία), συρρικνώθηκαν (Γαλλία, Ισπανία) ή αυτοπεριθωριοποιήθηκαν (όπως τώρα το ΚΚΕ). Κι έτσι, από την άλλοτε κραταιά Ευρωπαϊκή Αριστερά των πανίσχυρων συνδικάτων και των μαζικών κομμουνιστικών και σοσιαλιστικών κομμάτων, απέμειναν καθεστωτικές μεταλλάξεις όπως του Ιταλικού Δημοκρατικού Κόμματος ή της ΔΗΜΑΡ, σκαιές δεξιές Σοσιαλδημοκρατίες όπως το SPD στη Γερμανία, σκιές όπως το Βρετανικό Εργατικό Κόμμα και θραύσματα όπως η CGT η το Γαλλικό Κ.Κ.

Σήμερα την Αριστερά στην Ευρώπη συγκροτούν ριζοσπαστικά κινήματα αντικαπιταλιστικά και αντιιμπεριαλιστικά, κομμουνιστικά και σοσιαλιστικά κόμματα που κρατούν τους δεσμούς τους με την εργατική τάξη, ακτιβιστές, συνδικάτα και πάσης φύσεως πολύχρωμα κινήματα.

Ομως όλα αυτά δεν συνιστούν, τουλάχιστον όχι ακόμα, απειλή για την εδραιωμένη Ευρωπαϊκή Αντεπανάσταση, διότι ούτε κοινή στρατηγική, ούτε αποτελεσματικές τακτικές, ούτε μέτωπα είναι σε θέση η Ευρωπαϊκή Αριστερά να συνθέσει, αν και, τώρα με την κρίση, οι προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο αρχίζουν να διαμορφώνονται· και στην Ελλάδα, και αλλού.

Αντιθέτως προς όλα αυτά στη Λατινική Αμερική τα πράγματα έχουν ακολουθήσει διαφορετική τροχιά (για την οποίαν η ταπεινότης μου με δύο μακρά ταξίδια σε πολλές χώρες της ηπείρου έχει και ιδίαν αντίληψη).

Στη Λατινική Αμερική με τα χρόνια διαμορφώθηκε ένα κίνημα, επιτρέψτε μου να το ονομάσω, της Αριστεράς του Καλού. Ισως της πιο ταξικής Αριστεράς που τουλάχιστον εγώ έχω αντιληφθεί να δρα, να νικά και να κυβερνά. Μέσα στα σχήματα αυτής της Αριστεράς συνενώθηκαν (συχνά κρατώντας τις ιδεολογικές τους διαφορές κι άλλοτε ωσμωνόμενοι) κομμουνιστές, σοσιαλιστές, τουπαμάρος, λαϊκοί δεξιοί, σοσιαλδημοκράτες, οπαδοί της λαϊκής θεολογίας, χριστιανοί, λευκοί, μιγάδες, ινδιάνοι και οργάνωσαν την πολιτική τους παρέμβαση όχι μόνον με καταγγελίες και διακηρύξεις αλλά με πράξεις. Προγράμματα και πράξεις. Με αυτές τις καθημερινές πράξεις έδειχναν στην κοινωνία τι θα μπορούσαν να κάνουν ως κυβερνήσεις.

Ετσι άρχισαν να παίρνουν δήμους όπως το Μοντεβιδέο σε χώρες που επί εκατό και πλέον χρόνια κυριαρχούσε ένας αιμοσταγής μιλιταριστικός δικομματισμός ή σε χώρες που το νεοφιλελεύθερο μοντέλο κρατούσε τους λαούς σε επίπεδα ζωής όμοια με των δικτατορικών που «άνθισαν» σε αυτήν την ήπειρο.

Σιγά - σιγά κι ύστερα γρήγορα - γρήγορα αυτή η Αριστερά άρχισε να κερδίζει εκλογές, να σχηματίζει κυβερνήσεις, να κυβερνά χώρες. Με την Κούβα

ως σύμβολο της εθνικής αξιοπρέπειας όλων, πολλοί λαοί της Λατινικής Αμερικής κι όλες οι εργαζόμενες τάξεις βγήκαν στο προσκήνιο, πήραν εν πολλοίς τη ζωή τους στα χέρια τους και οδήγησαν τις φιλολαϊκές κυβερνήσεις σε αλλεπάλληλες εκλογικές νίκες, δείχνοντας έτσι ότι η ειρηνική επανάσταση και οι σοσιαλιστικές μεταρρυθμίσεις είναι δυνατόν να συμβαίνουν.

Παιδί αυτού του κινήματος είναι και ο Τσάβες. Μιγάς, στρατιωτικός, επίδοξος πραξικοπηματίας, ξέμπλεξε με τον αριστερισμό και τον αυταρχισμό εγκαίρως. Αγωνίσθηκε κι εξελέγη Πρόεδρος στη χώρα του εκφράζοντας αυτήν την πάνδημη ταξική Αριστερά του Καλού. Κέρδισε πανηγυρικά μακρά σειρά εκλογικών νικών, δεν φοβήθηκε τον λαό, δεν κατάργησε τον πολυκομματισμό, αντιμετώπισε την αντίδραση ιδεολογικώς και πολιτικώς. Διότι, όταν εξελέγη ο Τσάβες, η αντίδραση έπεσε να τον φάει, τα ιδιωτικά Μ.Μ.Ε., οι πολυεθνικές, ακόμα και ορισμένα εργατικά συνδικάτα (αντιδραστικά και αριστερίστικα).

Ο Τσάβες δεν έχτισε τον Σοσιαλισμό. Ανοιξε τον δρόμο προς τον Σοσιαλισμό -το «Σοσιαλιστικό Σχέδιο» όπως το έλεγε- σταματώντας πρώτα απ’ όλα το κακό. Καταπολέμησε τη φτώχεια, απεκατέστησε τους μισθούς, προχώρησε σε ένα γιγάντιο πρόγραμμα κατά του αναλφαβητισμού, έδωσε γη στους ακτήμονες, όχι όση θα ήθελε, όση μπόρεσε - και οι επίγονοί του θα συνεχίσουν. Εστησε μια εκ βάθρων νέα εκπαιδευτική διαδικασία με τέτοιες υποδομές (ας πούμε τρία γεύματα την ημέρα για τα παιδιά) ώστε να στέλνουν όλοι τα παιδιά τους στα σχολεία. Δέχθηκε εθελοντές από την Κούβα, έστησε σύστημα Υγείας εκεί που δεν υπήρχε τίποτα. Προχώρησε σε επενδύσεις για τη στέγαση των φτωχών. Ο Τσάβες εθνικοποίησε τα πετρέλαια και όλες τις στρατηγικές δομές της χώρας, συγκρούσθηκε με τα θηρία, ΗΠΑ, πετρελαϊκές εταιρείες, εταιρείες όπλων, γείτονες-ανδρείκελα του ιμπεριαλισμού και νίκησε, διότι αυτήν τη σύγκρουση τη σήκωσε στους ώμους του ο λαός. Διότι ο Τσάβες

επικοινωνούσε με τον λαό καθημερινώς. Οχι με επικοινωνιακά κόλπα και συνεντεύξεις στα ντόπερμαν της ενημέρωσης, αλλά κατευθείαν, ντιρέκτ, στα ίσια. Ο Τσάβες δεν «επικοινωνούσε» με τον λαό, του μιλούσε, τον ενημέρωνε, ο λαός ήξερε τι συμβαίνει και για αυτό αντιδρούσε αναλόγως.

Ο Τσάβες ήταν η καταισχύνη των υποκριτών όπως ο Ομπάμα που διανθίζει τους λόγους του με εξυπνακισμούς επιπέδου διαφημιστικής εταιρείας, ή της Μέρκελ που διανθίζει τους δικούς της λόγους με τους ευφημισμούς των δολοφόνων, της καλβινιστικής οικονομικής φρίκης. Ο Τσάβες

ήταν αλλοιώς, λαϊκός ρήτορας, χρησιμοποιούσε χωρία της Βίβλου, ποιητές και λαϊκά ρητά, έπλαθε συνθήματα, έκανε όλα αυτά τα ιερά κα τα άγια που

τα μαντρόσκυλα του συστήματος στιγματίζουν ως «λαϊκισμό» και «δημαγωγία». Ο Τσάβες ήταν παιδί του λαού, είχε οίκτο για τον κλεφτοκοτά, ευρυχωρία για τον σαλεμένο και κανένα έλεος για τον μπουρζουά και τις πλουμιστές κότες που τον υπηρετούν.

Οχι, ο Τσάβες δεν έχτισε τον Σοσιαλισμό, αλλά δεν περίμενε τον Σοσιαλισμό για να λύσει τα προβλήματα που με τη βοήθεια του λαού θα μπορούσε να λύσει. Κι ακριβώς αυτό: τα προβλήματα που αυτός και το κίνημά του έλυσαν, ανοίγουν τον δρόμο για να λυθούν τα προβλήματα που μένει να λυθούν. Το «Σοσιαλιστικό Σχέδιο» του Τσάβες δεν προϋποθέτει τον Σοσιαλισμό για να λύσει προβλήματα, αλλά οδηγεί σ’ αυτόν λύνοντας προβλήματα.

Σήμερα στην Ευρώπη επικρατεί ο ζόφος της Ιεράς Συμμαχίας, οι άνθρωποι ζουν (κι όλο και περισσότεροι φυτοζωούν) υπό το κράτος της Νέας Τάξης, η ακροδεξιά ρητορική που παρουσιάζει ως μονόδρομο την οικονομία της φρίκης κατισχύει, το νεοναζιστικό τέρας όπου χρειάζεται (όπως τώρα στην Ελλάδα) πριμοδοτείται απ’ τους πατριδοκάπηλους και κοσμοπολίτες αστούς ξετσίπωτα. Οι εθνικές αντιθέσεις (στην ήπειρο που θα καταργούσε τα σύνορα) οξύνονται και εθνικιστικές έριδες αναβιώνουν ή νέες εμφυτεύονται ανάμεσα στα έθνη και τους λαούς.

Στην Ελλάδα αυτό το προτσές, αυτή η διαδικασία, υπάρχει πιθανότης να σπάσει με ιστορικές συνέπειες για όλη την Ευρώπη.

Ο Τσάβες ήταν ένας «ήρωας της εργατικής τάξης» όπως νευρική τραγουδάει η ροκ κι ένας «άγιος των φτωχών» όπως στοχαστικός στεφανώνει ο ποιητής.

Αντίο, υπερήφανε Λατινοαμερικανέ, σεμνότατε φωνακλά, φραγκισκανέ επαναστάτη. Δεν θα μας λείψεις, θα σε έχουν στο Πάνθεον των Ανθρώπων οι αδικούμενοι δίκαιοι και γαρύφαλλο στην κάννη των όπλων τους οι σοσιαλιστικές ιδέες...

email: stathis@enikos.gr