Πάντα γκρινιάζαμε... Ακόμα και τότε πίσω, στα παλιά 'καλά' χρόνια

Η "ιστορική" γκρίνια ως άλλοθι

Είναι πράγματι γνώρισμα μιας μικροαστικής νοοτροπίας η τακτική απαξίωση του σύγχρονου τρόπου ζωής και η ταυτόχρονη εξύμνηση του "ιδεώδους παρελθόντος μας". Η στάση αυτή έχει βαθύ ιστορικό προηγούμενο και επανεμφανίζεται στερεότυπα. Ήδη από τους αρχαϊκούς χρόνους και τη λυρική ποίηση (Πίνδαρος, Τυρταίος, κτλ) μέχρι την Κλασσική Εποχή και τις "επιθεωρησιακές", ευρείας κατανάλωσης "Νεφέλες" ή τους "Βατράχους" του Αριστοφάνη, αλλά και αργότερα, στους γείτονες Ρωμαίους με το "mos maiorum" ("ήθος προγόνων"), παρατηρείται μια οπισθοδρομική ερμηνεία του παρόντος, για διάφορους, υποκειμενικούς κάθε φορά, λόγους. 

Παρέα νέων στη Δοβρά, ~1910

Σε αυτό το πλαίσιο θα ήθελα να τονίσω δύο πράγματα: πρώτον, τα ιστορικά τεκμήρια κάθε λογής, δεν είναι δυνατόν να παρουσιάζονται και κυρίως να αξιολογούνται ξεκομμένα από τα ιστορικά τους συμφραζόμενα (ενδεικτικά μόνο, βλ. και Susan Sontag, (1977). On photography, New York: Farrar, Straus and Giroux, p. 13 αλλά και Godfrey G. Donald (ed), (2006). Methods of Historical Analysis in Electronic Media, Lawrence Erlbaum Associates Inc, London, pp. 110-112). Δεύτερον, η εμμονή σε ένα "κακό παρόν" το οποίο με διάφορες αφορμές αντιδιαστέλλεται αξιολογικά σε ένα "ιδανικό παρελθόν", δεν έχει καμία γνωσιακή αξία. Ιδίως, όταν αυτό που εξιδανικεύουμε, μπορεί και να μην ήταν ακριβώς έτσι. Τηρουμένων των αναλογιών, κάθε εποχή ζει μέσα στα προβλήματά της. Για του λόγου το αληθές, δείτε τί γράφουν οι εφημερίδες της Βέροιας, το 1924 και 1925: 

"Ἡ πλατεία τοῦ Ὡρολογίου εἶναι τό μοναδικό κέντρο μας γιά μία βόλτα γιά τά ἀπογεύματα τῆς Κυριακῆς καί τῶν ἑορτῶν. Ἐγράψαμεν καί πρό ἑβδομάδων ἐπ’ αὐτοῦ, θά ἦτο λοιπόν εὐχῆς ἔργον νά ἀπηγορεύετο ἡ κυκλοφορία τῶν αὐτοκινήτων, ποδηλάτων, ἁμαξῶν καί ζώων κατά τά ἀπογεύματα. Ὄχι μόνον ἡ καλαισθησία ἀπαιτεῖ τοῦτο ἀλλά κυρίως ἡ ἀσφάλεια τῆς ἀκεραιότητος τῆς σωματικῆς τῶν συμπολιτῶν, οἱ ὁποῖοι ἐξερχόμενοι εἰς ἕνα στοιχειώδη περίπατον οὐδεμίαν αἰσθάνονται ἀνάγκη νά διατρέχουν ἑκάστην στιγμήν ἔσχατον κίνδυνον θανάτου ἤ εὐχαρίστησιν ἀπό τά σύνεφα τῆς σκόνης πού τούς τυφλώνουν. Ὁ νέος κ. Μοίραρχός μας πιστεύομεν ὅτι θά διορθώση τό κακό". 

Πλατεία Ωρολογίου, 1916

Αλλού:

"Ὅλα τά μαγαζειά γενικῶς ἔχουν χαλαρώση κάθε προσπάθειαν τῶν διά τήν καθαριότητα τῶν καταστημάτων τῶν, τά δέ Μπακάλικα καί ἐν γένει τά καταστήματα ὅπου προσφέρονται φαγώσιμα, φαίνεται ὅτι ἔπαυσαν νά ἐνδιαφέρωνται διά τήν ὑγείαν μας. Εἶναι ἐπιτακτική ἀνάγκη οἱ ἁρμόδιοι, κυρίως τώρα τό καλοκαίρι, πού μᾶς δέρνουν τόσα μολύσματα νά πυκνώσουν τάς ἀστυϊατρικᾶς ἐπιθεωρήσεις, χάριν τῆς ὑγείας μας. Φθάνει νομίζομεν ἡ ἀκαταστασία τοῦ νεροῦ μας, ὥστε νά εἶναι περιττή ἡ ἀμέλεια τῆς Πολιτείας διά τήν ὑγείαν μας".

Κρόταλος Βερροίας, φ. 14, Κυριακή 21/06/1925. 

Έργα στην οδό Κεντρικής (Σεπτ. 1916), στο ύψος σήμερα του φαρμακείου Μπουλασίκη. Στο βάθος το Επισκοπικό, μπροστά από τον Άγιο-Αντωνιο, το οποίο αργότερα γκρεμίστηκε.

"Η ΛΑΣΠΗ τῶν ὁδῶν ἀναγκάζει τούς συνδημότας τοῦ κ. Μάρκου νά βαδίζουν διά τῶν πεζοδρομίων ἀλλά διερχόμενοι κινδυνεύουν νά πέσουν καί νά γκρεμισθοῦν συνεπεία τῶν εὐρισκομένων ἡμικατεστραμμένων ἀνοικτῶν καταπακτῶν δί’ ὧν διοχετεύεται τό ἐν χρήσει ἀκάθαρτον ὕδωρ. Δέν φρονεῖ ὁ κ. Δήμαρχος ὅτι ἐπιβάλλεται εἰς τόν Δῆμον νά διορθώση ταύτας ἤ νά καλέση τούς ἐνδιαφερομένους καί ἐπιδιορθώσωσιν ταύτας, Ναί ἤ ὄχι".

Ἀστήρ Βερροίας, φ. 2, Κυριακή, 23 Νοεμβρίου 1924.

Ζούμε σε μια πανέμορφη πόλη. Σε μια πόλη που αλλάζει. Όπως αλλάζουν τα πάντα γύρω μας. Η ιστορία μας είμαστε εμείς. Ας μην αφήσουμε στις επόμενες γενιές τετριμμένες, "γεροντοκορίστικες" γκρίνιες και ας "διαδηλώσουμε" στον αναγνώστη του μέλλοντος πόσο πολύ αγαπάμε την πόλη μας, την οποία ποθούμε να βλέπουμε κάθε μέρα και ομορφότερη! Λεζάντα στο ιστορικό μας αποτύπωμα ας γίνει η προσπάθεια για γνώση και όχι το ματαιόδοξο, "κακόηχο" άγχος της αυτοπροβολής μας...

κείμενο_γιώργος_ματσαρίδης

επιμέλεια_ιάκωβος_καγκελίδης

www.arive.gr