"Πανηγυράκι γίνεται ψηλά στον Αϊ Γιώργη"

Tο πανηγυράκι του Αη Γιώργη στην Αράχωβα είναι μία λαμπρή γιορτή που κρατάει 3 ολόκληρες μέρες, στη διάρκεια των οποίων αναβιώνουν ήθη, έθιμα και μνήμες που φθάνουν μέχρι την Τουρκοκρατία.

Όλοι σχεδόν οι Αραχωβίτες ντύνονται με παραδοσιακές στολές και μαζεύονται στον αυλόγυρο του ιερού ναού του Αγίου Γεωργίου. Οι γέροντες με τη συνοδεία της πίπιζας και του νταουλιού χορεύουν το 'πανηγυράκι', μοναδικό χορό της Αράχωβας, ενώ στη συνέχεια όλοι μαζί με παραδοσιακές φορεσιές θα κάνουν ανηφορικό αγώνα δρόμου έως το στρατηγείο του Μουστάμπεη.

Η λατρεία του Αγίου Γεωργίου στην Αράχωβα χάνεται στα βάθη του χρόνου και συνδέεται με την ιστορία της αλλά και με τα έθιμα και τις παραδόσεις του τόπου.

Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην κορυφή της Αράχωβας εντυπωσιάζει τους επισκέπτες ενώ σύμφωνα με μαρτυρίες υπήρχε ήδη εκεί από το 1676.

Εδώ γίνεται η τριήμερη γιορτή προς τιμήν του Αγίου Γεωργίου που φέτος θα ξεκινήσει στις 22 και θα διαρκέσει έως τις 25 Απριλίου.

Στη γιορτή έχουν ενσωματωθεί και διατηρούνται έως σήμερα, παλαιά έθιμα των ελληνικών πανηγυριών με αρχαίες καταβολές.

Η λιτάνευση της ιερής εικόνας του Αγίου Γεωργίου την παραμονή της γιορτής με βυζαντινή μεγαλοπρέπεια, αλλά και τα αγωνιστικά έθιμα, το δρώμενο στη βρύση τ΄Αη- Γιώργη, το έθιμο της προσφοράς του αρνιού από τους κτηνοτρόφους που είναι και τα έπαθλα των νικητών, το ρουμελιώτικο γλέντι και το χάλασμα του πανηγυριού είναι έθιμα που έμειναν αναλλοίωτα στο χρόνο.

Στις εκδηλώσεις του πανηγυριού περιλαμβάνονται ο αγώνας του ανηφορικού δρόμου των γερόντων, των ανδρών και των νέων, το σήκωμα της πέτρας, η λιθοβολία, τα άλματα, η σφαιροβολία, η διελκυστίνδα και η πάλη, που γίνονται την πρώτη και δεύτερη μέρα του πανηγυριού, ενώ οι συμμετέχοντες φορούν την παραδοσιακή στολή της Αράχωβας. Επίσης, την πρώτη μέρα γίνεται και το δρώμενο στη βρύση του Αγίου Γεωργίου που είναι η αναπαράσταση της απελευθέρωσης του νερού από το δράκο.

Παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια στην πλατεία της Αράχωβας συμπληρώνουν κάθε μέρα τις εκδηλώσεις αυτές. Στο τέλος του πανηγυριού οι σούβλες του Ρουμελιώτικου Πάσχα ξαναμπαίνουν στη φωτιά, ενώ προσφέρονται αραχωβίτικες λιχουδιές σε ντόπιους και ξένους.

Οι περιγραφές των εθίμων του πανηγυριού όπως διασώθηκαν σε γραπτές μαρτυρίες από το 1835 από περιηγητές που ήρθαν στην Αράχωβα, επιβεβαιώνουν την αυθεντικότητα του αραχωβίτικου πανηγυριού που έχει μείνει αναλλοίωτο στο χρόνο.

Η ευσέβεια των Αραχωβιτών προς τον πολιούχο άγιό τους, σφυρηλατήθηκε στο διάβα του χρόνου μέσα από τις δοκιμασίες τους. Πολλές είναι οι παραδόσεις που αναφέρονται στη σωτήρια επέμβαση του Αγίου στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και στην Επανάσταση.

Το πανηγυράκι του Αη-Γιώργη προσέλαβε και εθνικό χαρακτήρα μετά τη μάχη της Αράχωβας το Νοέμβριο του 1826, όπου ο Τροπαιοφόρος Γεώργιος οδήγησε τους Έλληνες στη νίκη εναντίον των Τουρκαλβανών του Μουστάμπεη, με αρχηγό τον Γεώργιο Καραϊσκάκη.

Η νίκη αυτή ήρθε σε μία περίοδο που το ηθικό των Ελλήνων είχε πέσει μετά από την ηρωική έξοδο του Μεσολογγίου, δίνοντας έτσι νέα πνοή στον αγώνα για ανεξαρτησία.

Η νίκη πέρασε στην ιστορία ως 'η Ανάσταση της Επανάστασης'. Με το παλιό ακριτικό τραγούδι του Αη-Γιώργη, το 'Πανηγυράκι' οι Αραχωβίτες συνέδεσαν και ερμήνευσαν συμβολικά τα βιώματα του αγώνα για ανεξαρτησία. Ο δράκος του τραγουδιού έγινε ο τούρκος που στερούσε την ελευθερία των Ελλήνων.

Το πανηγυράκι του Αη-Γιώργη έχει διπλό χαρακτήρα, θρησκευτικό και εθνικό, και είναι ένα έθιμο που αξίζει να το γνωρίσουμε από κοντά, ένα έθιμο που περνά αναλλοίωτο από γενιά σε γενιά. Ένα έθιμο που δείχνει πως στην Αράχωβα η παράδοση δεν είναι ξεκομμένη από την πραγματικότητα αλλά είναι έκφραση ψυχής και βίωμα του Αραχωβίτη κάθε ηλικίας.