Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2011

Θύμα και ο Βαγγέλης

της Σοφίας Τσιλιγιάννη

Η Ελλάδα ανακηρύχθηκε πρώτη μεταξύ οκτώ ευρωπαϊκών χωρών σε έρευνα του προγράμματος DOVE (Domestic Violence in Europe) για την βία μεταξύ συντρόφων. Πρωτεύσαμε στους τομείς της ψυχολογικής βίας και της σωματικής βίας. Μείναμε πίσω στη σεξουαλική βία και στους τραυματισμούς, κατηγορίες στις οποίες διέπρεψαν Γερμανοί και Βρετανοί, ωστόσο στη συνολική βαθμολογία παραμείναμε πρώτοι.*

Αναμενόμενα ή όχι, επηρεασμένα από την οικονομική κρίση ή όχι, τα αποτελέσματα αυτά σηκώνουν πολλή ανάλυση. Αναδεικνύουν όμως ένα νέο στοιχείο που μπορεί να μας ανοίξει τα μάτια: τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες (Πορτογαλία, Σουηδία, Ουγγαρία) οι άνδρες δηλώνουν ότι υφίστανται βία σε υψηλά ποσοστά. Ήταν η πρώτη φορά που η Ευρώπη αποφάσισε να ρωτήσει και άνδρες αν υφίστανται βία. Ως τώρα ρωτούσε μόνο τις γυναίκες. Και βγήκε η είδηση: και οι άνδρες πέφτουν θύματα κακομεταχείρισης γυναικών.

Βεβαίως, το τι χαρακτηρίζεται βία έχει μεγάλη κλίμακα. Ψυχολογική βία είναι και το να κρατάς μούτρα στον σύντροφό σου όταν αποφασίσει να βγει με τους φίλους του, ψυχολογική βία είναι και να του λες ότι είναι άχρηστος ως εραστής, ψυχολογική βία είναι και να τον απειλείς ότι θα τον εγκαταλείψεις και δεν θα ξαναδεί τα παιδιά. Υπάρχουν διαβαθμίσεις. Το ίδιο και στην σωματική βία: βία είναι να τον σπρώξεις ή να τον τραβήξεις δυνατά από το χέρι, βία είναι και να τον τραυματίσεις με μαχαίρι. Στο ερωτηματολόγιο της έρευνας οι ερωτήσεις ήταν συγκεκριμένες, για κάθε πράξη.

Γεγονός παραμένει ότι το 72% των ανδρών στην Ελλάδα δηλώνει ότι έχει πέσει θύμα ψυχολογικής βίας και το 31% σωματικής βίας από τη σύντροφό του. Οι γυναίκες όμως το δέχονται αυτό; Ναι, άσκησα ψυχολογική βία στον άντρα μου λέει το 75% των γυναικών, ενώ το 23% παραδέχονται ότι άσκησαν σωματική βία εναντίον του. Στη σωματική βία μάλιστα, υψηλότερα ποσοστά παρουσιάζουν ως θύτες οι νέες γυναίκες, ενώ οι μεγαλύτερες εμφανίζονται περισσότερο ως θύματα.

Και για να έρθω στον Βαγγέλη: στα τρία ελληνικά σήριαλ που έκαναν πρεμιέρα τελευταία: «Με λένε Βαγγέλη», «Πίσω στο σπίτι» και «Κλινική περίπτωση», παρουσιάζονται περιστατικά ενδοοικογενειακής ψυχολογικής βίας. Και στα τρία σήριαλ, σε όλα τα περιστατικά, θύματα είναι οι άνδρες. Στο «Πίσω στο σπίτι» ο άνεργος γιός υφίσταται τα πάνδεινα από τη σύζυγό του που τον χαρακτηρίζει άχρηστο και ανίκανο σε κάθε ευκαιρία και τον απειλεί ότι θα τον εγκαταλείψει, στον «Βαγγέλη» ο πρωταγωνιστής υποτιμάται, μειώνεται κατ’ εξακολούθηση και εξαπατάται από τη γυναίκα του, ενώ στην «Κλινική περίπτωση» ο γιατρός αποκαλείται από τον γυναικείο πληθυσμό του χωριού ‘δόκτωρ γαριδάκης’ για ευτελισμό των προσόντων του. Και πάντως δεν πρόκειται για καθαρά ελληνικό φαινόμενο, αφού δύο από τις τρεις αυτές τηλεοπτικές σειρές έχουν σενάριο βασισμένο σε ξένη παραγωγή.

Και επειδή αύριο, 25 Νοεμβρίου, είναι η παγκόσμια ημέρα κατά της βίας εναντίον των γυναικών, μήπως πρέπει να θεσπίσουμε και μια παγκόσμια ημέρα κατά της κακοποίησης του Βαγγέλη;

* Στην έρευνα συμμετείχαν συνολικά η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Σουηδία, το Βέλγιο, η Ελλάδα και η Ουγγαρία. Στην Ελλάδα την έρευνα διεξήγαγε για λογαριασμό της εθνικής σχολής δημόσιας υγείας η εταιρεία MARC.

*Η Σοφία Τσιλιγιάννη είναι δημοσιογράφος.

Δεν υπάρχουν σχόλια: