Από τα χρόνια του Φιλίππου και του Μ. Αλεξάνδρου στη...Νεολιθική περίοδο

ΤΗΣ ΧΡΥΣΑΣ ΝΑΝΟΥ

Ούτε 20 χιλιόμετρα δε χρειάζεται να διανύσει ο επισκέπτης του νομού Ημαθίας για να ταξιδέψει από τα χρόνια του Μ. Αλεξάνδρου και του Φιλίππου πολύ πίσω στο παρελθόν, στη λιγότερο λαμπερή αλλά εξίσου ενδιαφέρουσα Νεολιθική περίοδο. Τόση είναι η απόσταση ανάμεσα στις Αιγές και τη Νέα Νικομήδεια, δύο σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους της Ημαθίας, που, εφόσον υλοποιηθούν τα έργα ανάδειξής τους, φιλοδοξούν να μετατραπούν σε μοναδικά κέντρα «ανάγνωσης» της ιστορίας και της προϊστορίας αλλά και σε πόλους έλξης τουριστών.

Τις προτάσεις για την ανάδειξη των δύο αρχαιολογικών χώρων θα παρουσιάσουν οι υπεύθυνες αρχαιολόγοι της ΙΖ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Γεωργία Στρατούλη (Νέα Νικομήδεια) και Αγγελική Κοτταρίδη (Αιγές) στο «Α΄ Επιστημονικό Συνέδριο για την Ημαθία, Ιστορία - Αρχαιολογία - Τέχνη - Λαογραφία», που αρχίζει σήμερα στη Βέροια (Αντωνιάδειος Στέγη). Στο συνέδριο που διοργανώνει η Εταιρεία Μελετών Ιστορίας & Πολιτισμού N. Ημαθίας, με την υποστήριξη του δήμου Βέροιας, συμμετέχουν περί τους 60 εισηγητές με ανακοινώσεις που αφορούν την ιστορία, την αρχαιολογία, την τέχνη και τη λαογραφία της Ημαθίας. «Επιτυχία αποτελεί για μας το γεγονός της μεγάλης ανταπόκρισης του επιστημονικού δυναμικού της χώρας στο κάλεσμά μας για την προώθηση του διαλόγου και της έρευνας σε θέματα που άπτονται της τοπικής ιστορίας, αλλά εντάσσονται στο γενικότερο πολιτισμικό και ιστορικό πλαίσιο μέσα στη διαχρονία», σημειώνει η Νίκη Τσιλιπάκου, δρ αρχαιολόγος, μέλος της Επιστημονικής και της Οργανωτικής Επιτροπής.

Από την προϊστορία στο σήμερα

Ο νεολιθικός οικισμός της 7ης χιλιετίας της Νέας Νικομήδειας -8 χιλιόμετρα από τη Βέροια- αποτελεί έναν από τους παλαιότερους οικισμούς αγροτών στην Ευρώπη. Η ανακοίνωση της αρχαιολόγου Γεωργίας Στρατούλη εστιάζει στο πολυδιάστατο εγχείρημα της ανάδειξης του οικισμού, που αποτελεί, όπως τονίζει η ίδια, «μια περίπτωση δυναμικής συνάντησης της πρoϊστορίας με τη σύγχρονη κοινωνία της Ημαθίας και της κεντρικής Μακεδονίας».

Την πρόταση ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου της προϊστορικής Τούμπας έχει επεξεργαστεί η ΙΖ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων κι έχει εγκρίνει το ΥΠΠΟΤ. Η αρχαιολογική σκαπάνη διερεύνησε τη δεκαετία του '60, υπό την αιγίδα της Βρετανικής Σχολής Αθηνών με επικεφαλής τον R.J. Rodden, μόνο τον παλαιότερο ορίζοντα του προϊστορικού οικισμού σε επιφάνεια 1.800 τ.μ. -συνολικά η έκταση εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 24 στρέμματα.

Αποκαλύφθηκαν 24 οικήματα διαφορετικών οικοδομικών φάσεων και ερευνήθηκε μεγάλο τριμερές οικοδόμημα με επιφάνεια περί τα 120 τ.μ., που πιθανότατα είχε τελετουργική χρήση. Στα ευρήματα συγκαταλέγονται ταφές ενηλίκων και παιδιών κάτω από δάπεδα κτιρίων, πολυάριθμα κατάλοιπα που σχετίζονται με την καλλιέργεια δημητριακών και την εκτροφή ζώων, καθώς και μονόχρωμα και διακοσμημένα αγγεία, ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια, σφραγίδες και κοσμήματα, λίθινα και οστέινα εργαλεία.

Η ανάδειξη του οικισμού αρθρώνεται σε δυο παράλληλες και συμπληρωματικές ενότητες δράσεων: Η μία αφορά στην εκ νέου αποκάλυψη του ανασκαμμένου -αλλά καταχωμένου και γι΄ αυτό μη επισκέψιμου- τμήματος του οικισμού, την επέκταση της ανασκαφής και την αποκάλυψη μερικών ακόμη σπιτιών, με τη συμμετοχή και εθελοντών. Η άλλη ενότητα δράσεων περιλαμβάνει πρόταση για τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος υπαίθριου χώρου και τη δημιουργία Κέντρου Υποδοχής Επισκεπτών.

«Με την υλοποίηση των δράσεων θα διαμορφωθεί ένας νέος επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος, που θα συμβάλει στη διεύρυνση των γνώσεων μαθητών και ενηλίκων. Παράλληλα, θα επεκταθεί ο υφιστάμενος ιστορικός - χρονολογικός ιστός σπουδαίων επισκέψιμων μνημείων της κλασικής, ελληνιστικής και ρωμαϊκής αρχαιότητας και της βυζαντινής περιόδου στο Ν. Ημαθίας και στην κεντρική Μακεδονία», τονίζει η κ. Στρατούλη.

Αιγές και Αλέξανδρος

Τη μελέτη ενοποίησης, προστασίας και ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου των Αιγών, που εγκρίθηκε από το ΚΑΣ την περασμένη άνοιξη, θα παρουσιάσει η αρχαιολόγος Αγγελική Κοτταρίδη. Η μελέτη προβλέπει τη δημιουργία του «Πολυκεντρικού Μουσείου Αιγών», ενός μουσείου «διάσπαρτου σε όλο τον αρχαιολογικό χώρο», όπως εξηγεί η κ. Κοτταρίδη. Οι υπαίθριοι αρχαιολογικοί χώροι θα λειτουργούν ως «αίθουσες - ενότητες» του Πολυκεντρικού Μουσείου.

Ενοποιητικός κρίκος ανάμεσα στον υπάρχοντα τύμβο-μουσείο στη Βεργίνα και τις Αιγές (πρώτη πρωτεύουσα των Μακεδόνων) θα είναι το νεκροταφείο των τύμβων. Πρωτοποριακά εγχειρήματα αποτελούν η δημιουργία του Εικονικού Μουσείου Μεγάλου Αλεξάνδρου και η παρακολούθηση ανασκαφής ενός ταφικού τύμβου ως «διαδραστικό έκθεμα». Στο Εικονικό Μουσείο θα δικτυωθούν διάφορα μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι ολόκληρης της Ελλάδας (Αιγών, Πέλλας, Χαιρώνειας, Δελφοί, Ολυμπία), ενώ θα μπορούν να αναρτούν τα αποτελέσματα των ερευνών τους Ελληνες και ξένοι επιστήμονες που ασχολούνται με τον Μέγα Αλέξανδρο. Για το έργο της δημιουργίας του Εικονικού Μουσείου, προϋπολογισμού 1.600.000 ευρώ, έχει ήδη κατατεθεί τεχνικό δελτίο και επίκειται η ένταξή του στο ΕΣΠΑ.

«Ο χώρος αυτός έχει τόση δυναμική, που μπορεί να γίνει κεντρικός μοχλός ανάπτυξης τουριστικής κίνησης για την κεντρική Μακεδονία», εξηγεί η κ. Κοτταρίδη.

http://www.agelioforos.gr/default.asp?pid=7&ct=100&artid=60255